ระบบ MES คืออะไร?
บทความในครั้งนี้จะขอกล่าวถึงระบบ MES ซึ่งเป็นระบบที่มีหน้าที่สำคัญในการผลิตที่หน้างาน
MES (Manufacturing Execution System) คือ “ระบบการดำเนินการผลิต” ที่ช่วยซัพพอร์ตหรือสั่งการบุคลากรที่หน้างาน และช่วยในด้านการจัดการและติดตามกระบวนการผลิต กล่าวคือ เป็นระบบที่คอยควบคุมการจัดการข้อมูลของโอเปอเรชันการผลิตซึ่งเป็นสิ่งที่ขับเคลื่อนการผลิตที่หน้างานโดยตรง
เลเยอร์ในการจัดการงานด้านการผลิตนั้นแบ่งออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่
- ระดับการวางแผน
- ระดับการปฏิบัติการ
- ระดับการควบคุม
สำหรับระดับการวางแผนซึ่งนับเป็นเลเยอร์ระดับบนนั้น มีหน้าที่ซัพพอร์ตงานที่เป็นหัวใจหลักอย่างการควบคุมการซื้อขาย การวางแผนการผลิต (การวางแผนในระดับหลักเดือนหลักปี) การจัดการทางด้านบัญชี ฯลฯ โดยระบบที่เป็นเสมือนตัวแทนของระบบที่ทำหน้าที่ดังกล่าวก็คือ ERP (Enterprise Resource Planning)
ส่วนระดับการควบคุมซึ่งนับเป็นเลเยอร์ระดับล่างนั้น มีหน้าที่ซัพพอร์ตงานเกี่ยวกับการควบคุมดูแลและสั่งการอุปกรณ์ทางการผลิต หรืออุปกรณ์สำหรับตรวจสอบโดยตรง โดยระบบที่เป็นเสมือนตัวแทนของระบบที่ทำหน้าที่ดังกล่าวก็คือ PLC (Program Logic Controller) หรือระบบควบคุมแบบกระจาย DCS (Distributed Control System) และเลเยอร์ที่คั่นกลางระหว่างเลเยอร์ทั้งสองและมีหน้าที่เชื่อมทั้งสองเลเยอร์เข้าด้วยกันก็คือ เลเยอร์ในระดับการปฏิบัติการ ซึ่ง MES เป็นระบบที่ทำหน้าที่ในส่วนนี้
ถ้าอย่างนั้นแล้ว MES มีการทำงานแบบที่เป็นรูปอธรรมอย่างไรบ้าง? MESA international ซึ่งเป็นสมาคมของอเมริกาที่กำหนดมาตรฐานของ MES ได้ให้คำจำกัดความและแบ่งประเภทฟังก์ชันการทำงานของ MES ออกเป็น 11 ฟังก์ชันดังต่อไปนี้
- การตรวจสอบสถานะและการจัดสรรทรัพยากร (Resource Allocation & Status)
- การปฏิบัติการ/การวางแผนโดยละเอียด (Operation/Detailed Scheduling)
- การส่งงานเข้าสู่ช่วงการผลิต (Dispatching Production Units)
- การจัดการเอกสาร (Document control)
- การรวบรวมและจัดเก็บข้อมูล (Data collection)
- การบริหารงานบุคคล (Labor Management)
- การจัดการคุณภาพการผลิต (Quality Management)
- การจัดการกระบวนการผลิต (การจัดการคุณภาพของขั้นตอนการผลิต) (Process Management)
- การจัดการบำรุงรักษาและซ่อมบำรุงอุปกรณ์การผลิต (Maintenance Management)
- การติดตามประวัติของผลิตภัณฑ์และลำดับผังของผลิตภัณฑ์ (Product Tracking & Genealogy)
- การวิเคราะห์ประสิทธิภาพ (Performance Analysis)
การนำฟังก์ชันการใช้งานดังกล่าวของ MES มาใช้ให้เกิดประโยชน์ตามความเหมาะสม จะช่วยให้เราสามารถจัดการดูแล ปรับปรุง และสร้างประสิทธิภาพให้กับหน้างานได้ทั้งในแง่ของคุณภาพ (Quality) ราคา (Cost) และการส่งมอบสินค้า (Delivery)
ในระหว่างที่ฐานการผลิตกำลังขยายเพื่อมุ่งสู่ระดับสากลภายใต้สถานการณ์ COVID-19 การปรับปรุงประสิทธิภาพการผลิตให้ดีขึ้นโดยใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัด กลายเป็นสิ่งที่สำคัญสำหรับการผลิตที่หน้างาน และสำหรับในประเทศไทยเอง ลูกค้าที่เริ่มพิจารณาการนำระบบ MES ไปใช้งานก็มีเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ อีกด้วย
